Kiedy jest równonoc wiosenna? Czy to pierwszy dzień wiosny?

Równonoc wiosenna 2019 - data

Równonoc wiosenna to wydarzenie ruchome, które równocześnie jest początkiem wiosny astronomicznej. W roku 2019 pierwszy dzień wiosny rozpocznie się 20 marca, czyli dzisiaj, punktualnie o godzinie 22.58.

Chociaż początek wiosny datowany jest na 21 marca, to głównym wyznacznikiem tej pory roku jest właśnie równonoc, kiedy to następuje zrównanie dnia z nocą. Na półkuli północnej równonoc wiosenna następuje w okolicach 20/21 marca, to tak zwana równonoc marcowa, kiedy Słońce przechodzi przez punkt Barana.

Równonoc wiosenna i jesienna, przesilenie letnie i zimowe

Cykliczna przemiana pór roku to wynik zmiany kąta padania promieni słonecznych na poszczególne półkule Ziemi.

Punkt równonocy wiosennej, zwany punktem Barana, to punkt przecięcia ekliptyki - czyli wielkiego okręgu na sferze niebieskiej, po którym w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi - z równikiem niebieskim. W płaszczyźnie ekliptyki znajduje się płaszczyzna orbity Ziemi wokół Słońca. Wejście Słońca w punkt Barana oznacza początek astronomicznej wiosny. Od tego dnia z każdą kolejną dobą dnia będzie przybywać, a noc będzie się skracać, role te odwrócą się w momencie przesilenia letniego. W skrajnym momencie wiosny dzień będzie trwał ponad 17 godzin na północy kraju, odrobinę krócej na południu. Jednak to właśnie teraz dzień wydłuża się najszybciej.

Gdy kończy się wiosna i zaczyna lato, pod koniec czerwca, ma miejsce przesilenie letnie. Drugim punktem przecięcia się ekliptyki z równikiem niebieskim jest z kolei punkt Wagi, czyli punkt równonocy jesiennej. Natomiast u schyłku jesieni, a na początku zimy ma miejsce przesilenie zimowe. Zjawiska te związane są z odchyleniem Ziemi w taki sposób, że Słońce góruje w zenicie nad zwrotnikiem Raka lub zwrotnikiem Koziorożca.

Równonoc wiosenna - rytuały

Równonoc wiosenna wypada 20 marca, obchody tego dnia są związane ze świętem naszych przodków. Dawni Słowianie w czasie równonocy obchodzili Jare Święto, które było formą przywitania wiosny. Jako że byli oni ściśle związani z przyrodą, żyli zgodnie z naturą i jej cyklami, swoje święta celebrowali właśnie wtedy, gdy działo się coś ważnego, w tym przypadku zmiana pory roku. Równonoc wiosenna to okres, gdy dzień zrównuje się z nocą. Zwiastuje koniec zimy i rychłe nadejście lata. Od tego momentu dni stają się coraz dłuższe, a noce krótsze.

Do końca nie wiadomo jak wyglądały obchody Jarego Święta lub Jarych Godów. Był to kilkudniowy cykl obrzędów związanych z nadejściem wiosny i pożegnaniem zimny. Mimo przyjęcia chrześcijaństwa znaczna część rytuałów związanych z czczeniem pogańskich bogów przetrwała do dzisiaj.

Nazwa święta wywodzi się od imienia boga Jaryły bądź Jarowita, który zawsze wiązany był z krzepkością i surowością oraz siłą wynikającą z młodego wieku. Przychodząca po równonocy wiosna wiąże się przecież z budzeniem się nowego życia i ożywieniem całego świata przyrody. Jego postać zazwyczaj opisywana była jako bosy, młody bóg z bujną czupryną, mknący przez świat na białym rumaku. Atrybutami Jarego Boga są wianek i kłosy żyta, uniwersalne symbole kojarzone z płodnością.

W dniu równonocy wiosennej należy również rozstać się z odchodzącą zimą, której symbolem była Marzanna, była ona także uosobieniem śmierci i wegetacji roślinności podczas zimowych miesięcy. Początkiem wiosny odsyłana w zaświaty była pogańska bogini, którą należało utopić lub spalić. Rytuałowi palenia i topienia Marzanny towarzyszyły śpiewy i gra na instrumentach, a także nieskrępowane krzyki i hałasowanie czymkolwiek się dało.

Z tym rytuałem łączyło się dużo przesądów. Nie wolno było dotknąć płynącej Marzanny, bo mogła przez to uschnąć ręka. Po zatopieniu kukły należało odejść. Nie wolno było także się odwrócić, by zobaczyć czy ładnie płynie. Coś takiego mogło spowodować ciężką chorobę. Z kolei gdyby ktoś się potknął i przewrócił odchodząc od miejsca, gdzie utopił Marzannę, w przeciągu roku czekała go rychła śmierć.

W kulturze pogan szczególną wagę przywiązywano do dni przejścia pomiędzy poszczególnymi porami roku. Pora równonocy wiosennej była ważnym punktem, od jej przyjścia dzień ponownie jest już dłuższy od nocy, światło zaczyna wygrywać nad ciemnością. Jest to zatem powód do radosnego świętowania.

Równonoc wiosenna, a zmiana czasu

W czasie równonocy wiosennej, dzień i noc trwają dokładnie tyle samo, czyli dwanaście godzin. Następuje wtedy zrównanie dnia z nocą i rozpoczyna się - w zależności do pory roku - astronomiczna wiosna lub jesień.

Po równonocy wiosennej, więc pierwszych dniach wiosny, następuje również zmiana czasu. Przesunięcie wskazówek zegara następuje w ostatni weekend marca, w tym roku - w nocy z 30 na 31 marca. Wtedy przestawiamy zegarki o godzinę do przodu, oznacza to, że w praktyce w niedzielę będziemy spać o godzinę krócej. Za to dłużej będziemy mogli cieszyć się światłem dziennym, ponieważ czas letni pozwala nam lepiej dostosować aktywność do pory roku.

ZOBACZ TAKŻE NA PIKIO.PL:

1. Jakie kwiaty sadzić na wiosnę? Pierwsze prace w ogrodzie już się zaczynają
2. Pierwszy dzień wiosny - czego życzyć najbliższym w tym dniu?
3. Kiedy zmiana czasu na letni? Czy ostatni raz przestawiamy zegarki?
4. Jak poradzić sobie z wiosennymi alergiami? Przedstawiamy kalendarz alergika
5. Tradycje na pierwszy dzień wiosny. Jak obchodzono go dawniej?