Kiedy Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956?
Autor Wiadomości Pikio - 31 Maja 2019
Poznański Czerwiec jest obok Powstania Wielkopolskiego najważniejszą datą w kalendarzu XX wieku dla Poznania i całej Wielkopolski. Wydarzenia z 1956 roku zapisały się również jako jedne z ważniejszych na kartach powojennej historii naszego kraju. Niedługo będziemy wspominać bohaterski strajk i jego krwawe skutki. Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca to czas na chwilę refleksji i pamięć o tragicznie poległych.
Poznański Czerwiec jest jednym ze smutniejszych wydarzeń w powojennej historii Polski. Obok zdarzeń z grudnia 1970 roku oraz strajku w kopalni "Wujek" stał się najbardziej krwawym protestem robotników w kronikach dziejów naszego kraju. Zbliża się kolejna rocznica pamiętnych zajść.
Poznański Czerwiec 1956. Przyczyny, przebieg, skutki
Pierwsze lata powojennej Polski wiązały się dla jej mieszkańców z ogromną nadzieją, a także przekonaniem, że wszystko, co najgorsze już się wydarzyło, a lepsze czasy nieuchronnie nadchodzą. Niestety, marzenia Polaków szybko zostały przytłumione przez trudy związane z odbudową państwa, a także ciągły terror i panujące z wielu stron zastraszanie ludzi. Nadzieje rodaków na zmiany odżyły w 1953 roku, kiedy umarł Józef Stalin.
Po śmierci Bolesława Bieruta w 1956 roku dochodziło do powolnego demontażu stalinowskiej represji. Ludzie po raz pierwszy od dawna nie bali się krytykować władzy oraz komentować jej nadużycia. Ich niezadowolenie wyrażane było głównie w dużych ośrodkach przemysłowych, gdzie od dłuższego czasu dochodziło do obniżania pensji, a także redukowania pracownikom premii i nagminnego podwyższania składek. Fala frustracji robotników widoczna była głównie w Poznaniu, gdzie pracownicy ogromnych zakładów Cegielskiego po nieudanych negocjacjach z dyrekcją rozpoczęli strajk i postanowili wyjść na ulice miasta. Głównymi celami protestu było domaganie się lepszych warunków życia.
Zamieszki rozpoczęły się 28 czerwca 1956 roku. Podczas demonstracji dochodziło do wielu wypadków i aktów wandalizmu, co spowodowało rychłą reakcję władz komunistycznych. Błyskawiczna reakcja premiera Józefa Cyrankiewicza wiązała się z odizolowaniem Poznania od reszty państwa, a także oddzielenie protestujących od reszty mieszkańców. Na ulice miasta wjechały czołgi, a także wojsko, które w niezwykle brutalny sposób zaczęło tłumić strajk. Padły ofiary śmiertelne, wielu robotników zostało aresztowanych oraz wyrzuconych z pracy. Protest został spacyfikowany 30 czerwca.
Krwawo stłumiony przez władzę strajk przez propagandę Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej był bardzo bagatelizowany. O brutalnych reakcjach wojska i milicji mówiono "wypadki czerwcowe", a wiele sytuacji i wydarzeń z tamtego okresu zostało przemilczanych. Całość wypadków z pamiętnego 1956 roku przez wiele lat była ukrywana, a rzeczywista ilość zweryfikowanych zabitych osób została opublikowana dopiero 50 lat po pamiętnych wydarzeniach. Liczba ofiar wyniosła 57, co w 2007 roku potwierdził Instytut Pamięci Narodowej.
Wydarzenia poznańskie odbiły się głośnym echem w kraju i na świecie. Pamiętne zamieszki spowodowały przyspieszenie procesów demokratyzacji w państwie. Czerwiec 1956 musiał przynieść wiele ofiar, aby stać się zapowiedzią faktycznej odwilży. W październiku I sekretarz PZPR, Władysław Gomułka, doprowadził do przejściowej liberalizacji systemu i rozpoczął spełnianie części postulatów protestujących.
Różnicę pomiędzy Cyrankiewiczem, a Gomułką świetnie oddają ich słowa odnoszące się do tego samego wydarzenia.
- Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie - powiedział Józef Cyrankiewicz.
- Robotnicy Poznania, chwytając za oręż strajku i wychodząc manifestacyjnie na ulicę w czarny czwartek czerwcowy, zawołali wielkim głosem: Dosyć! Tak dalej nie można! Zawrócić z fałszywej drogi! (...) Robotnicy Poznania nie protestowali przeciwko Polsce Ludowej, przeciwko socjalizmowi, kiedy wyszli na ulice miasta. Protestowali oni przeciwko złu, jakie szeroko rozkrzewiło się w naszym ustroju społecznym i które ich również boleśnie dotknęło, przeciwko wypaczeniom podstawowych zasad socjalizmu, który jest ich ideą - twierdził I sekretarz PZPR Władysław Gomułka.
Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 - obchody
Z okazji 50. rocznicy pamiętnych wydarzeń, w 2006 roku na mocy uchwały Sejmu RP został ustanowiony Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca. Pierwsze obchody święta miały miejsce w Poznaniu. W uroczystościach wzięło udział między innymi pięciu prezydentów:
- Polski – Lech Kaczyński
- Czech – Václav Klaus
- Niemiec – Horst Köhler
- Słowacji – Ivan Gašparovič
- Węgier – László Sólyom.
Podczas obchodów 28 czerwca 2016 w 60. rocznicę wydarzeń czerwcowych i w 10. rocznicę ustanowienia święta na poznańskich Jeżycach Wojewoda wielkopolski Zbigniew Hoffmann odsłonił pamiątkową tablicę na ścianie Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu. W tym miejscu, przy ulicy Jana Kochanowskiego, z okien ówczesnego Urzędu Bezpieczeństwa padły pierwsze strzały do poznańskich robotników. Tablica przedstawia przeszytą kulami marynarkę oraz fragment mowy Stanisława Hejmowskiego, który był obrońcą robotników:
„I te strzały nie były już dane w powietrze, ale do ludzi...”.
Każdego roku w Poznaniu odbywają się uroczystości upamiętniające brutalne wydarzenia z 1956 roku. Święto ma również charakter ogólnopolski, pamięć i hołd poległym niezmiennie oddają najważniejsze osoby w państwie.
ZOBACZ TAKŻE NA PIKIO.PL
- Kiedy są Zielone Świątki 2019? To ważne święto dla katolików
- Co to są Zielone Świątki? Wyjaśniamy znaczenie Zesłania Ducha Świętego
- Kiedy obchodzimy Zesłanie Ducha Świętego 2019? Potocznie nazywane jest inaczej
- Światowy Dzień Hot Doga - kiedy obchodzimy to święto?
- Kiedy jest Dzień Przytulania 2019? Święto jest coraz popularniejsze