Rocznica zakończenia II wojny światowej. Wszystko co musisz wiedzieć o konflikcie
Autor Adrian Sobolewski - 24 Kwietnia 2019
II wojna światowa w pigułce. Co powinniśmy pamiętać o największym konflikcie wojskowym w historii? Od 1939 do 1945 roku działania wojenne odbywały się na prawie każdym kontynencie, każdym oceanie i większości mórz, a brało w nich udział ponad miliard osób, w tym ponad 100 milionów ludzi z bronią.
II wojna światowa w pigułce - co działo się na frontach największej wojny w historii? Przedstawiamy najważniejsze wydarzenia z historii drugiej wojny światowej, konfliktu, który doprowadził do kompletnego zaburzenia porządku światowego, powstania wielu państw i śmierci milionów osób.
II wojna światowa - przyczyny
Oficjalnie druga wojna światowa rozpoczęła się 1 września 1939 roku od ataku Nazistowskich Niemiec na Polskę, bez wypowiedzenia wojny. Pretekstem do tego ataku było odrzucenie przez Polskę propozycji Hitlera, według której miałby zostać utworzony korytarz lądowy, łączący Niemcy z terenem dawnych Prus Książęcych. W rzeczywistości był to plan budowy nowego porządku w Europie, gdzie według Hitlera prym sprawować miało Państwo Niemieckie. Wiązało się to z przywróceniem ładu sprzed porozumień wersalskich, które po I wojnie światowej zdecydowanie obniżyły znaczenie Niemiec w Europie i zmusiły ten kraj do płacenia reparacji wojennych.
Tuż przed wojną - 23 sierpnia 1939 roku - doszło też do zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow. Był to plan dzielący strefy wpływów w Europie wschodniej między Hitlerowskie Niemcy i ZSRR, według którego terytorium Polski miało zostać podzielone między te dwa kraje. Co ciekawe, ZSRR zgodziło się na podpisanie tego paktu dopiero po klęsce rokowań z Francją i Wielką Brytanią - siły aliantów nie chciały się zgodzić na ustanowienie obronnych armii lądowych, których wymagał od nich Józef Stalin.
Początkowo wojna miała wybuchnąć już 26 sierpnia, jednak Hitler został zaskoczony przez podpisany przez Polskę i Wielką Brytanię pakt o wzajemnej pomocy, który wszedł w życie 25 sierpnia 1939 roku i miał gwarantować wzajemną pomoc tych krajów.
II wojna światowa w Polsce
Oficjalne rozpoczęcie działań wojennych zaczęło się od inwazji Nazistów na Polskę o świcie 1 września. 3 września, po zignorowaniu przez Hitlera żądania wycofania wojsk z terenów Polski, Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę Hitlerowskim Niemcom. Niestety, wojna ta często nazywana jest "dziwną wojną", ponieważ w jej wyniku aż do 1940 roku nie doszło do żadnych działań wojennych - Polska nie otrzymała żadnej militarnej pomocy ze strony sojuszników. Dlatego własnie na Zachodzie często przyjmuje się właśnie 1940 rok jako rzeczywiste rozpoczęcie II wojny światowej.
Od 1 września 1939 roku w Polsce trwała tzw. wojna obronna, która niestety szybko zakończyła się niepowodzeniem. Już w pierwszych dniach inwazji Pomorze zostało odcięte od reszty kraju. Polskie siły zbrojne nie były w stanie przeciwstawić się niemieckiemu Blitzkriegowi i szybko traciły duże połacie kraju, mimo bohaterskim obronom - między innymi Westerplatte, czy znanej bitwy pod Wizną. Sytuację Polski pogrążyło wkroczenie na ziemie polskie wojsk radzieckich, które nastąpiło 17 września. Już 28 września, zaatakowana Polska została formalnie podzielona pomiędzy Rzeszę Niemiecką i ZSRR. Oficjalnie Wojna Obronna zakończyła się 6 października 1939 roku, wraz z kapitulacją SGO Polesie.
Od tego czasu terytorium Polski było okupowane przez armię niemiecką i rosyjską. W wyniku wypowiedzenia przez Hitlera wojny Rosji Radzieckiej w 1941 roku, cała Polska dostała się w ręce Trzeciej Rzeszy. Na jej terenie nastąpiły ogromne represje ludności cywilnej, jak i miał miejsce Holocaust, czyli masowa, odgórnie planowana eksterminacja narodu Żydowskiego. W jego wyniku ogromna część ludności żydowskiej, zarówno polskiej, jak i spoza granic Rzeczypospolitej, została zamordowana w obozach koncentracyjnych.
II wojna światowa - najważniejsze informacje
Początek działań wojennych był zdecydowanym tryumfem państw Osi. Po zajęciu Polski przez Hitlera, w 1940 roku nastąpiła inwazja na Danię i Norwegię oraz Francję. Pierwsza miała zapewnić nieprzerwane dostawy żelaza ze Szwecji, a druga była wstępem do planu nazistów prowadzącego do dominacji Hitlerowców w Europie. Kraje skandynawskie poddały się, mimo zaciętego oporu, w czerwcu 1940 roku i były okupowane do samego końca wojny. Ofensywa na Francję rozpoczęła się w maju 1940 roku. Była to zaskakująco krótka ofensywa, która już 16 czerwca zakończyła się kapitulacją Francji, przyłączeniem znacznej części jej terytorium do Nazistowskich Niemiec i utworzeniem satelickiego państwa Vichy.
Losy wojny zaczęły się zmieniać w 1942 roku. W 1941 roku Hitler podjął decyzję o wypowiedzeniu wojny ZSRR, w związku z potrzebą większej "przestrzeni życiowej" dla narodu niemieckiego. Niemcy nie byli gotowi na długą wojnę ze Związkiem Radzieckim, który według planów operacji Barbarossa miał upaść w wyniku Blitzkriegu. Punktem zwrotnym na froncie wschodnim była nazistowska porażka pod Stalingradem, gdzie ponad milion Rosjan zginęło broniąc miasta przed ofensywą Hitlera. Oficjalnie armia niemiecka pod Stalingradem skapitulowała 6 lutego 1943 roku. Drugim decydującym punktem zwrotnym było przystąpienie do wojny Stanów Zjednoczonych, które po japońskim ataku na Pearl Harbor dołączyły do koalicji antyfaszystowskiej. Wprowadziło to kolejną militarną potęgę do wojny przeciwko państwom Osi.
W 1944 i 1945 roku alianci stopniowo odzyskiwali zajęte przez Nazistów tereny. W czerwcu 1944 roku alianci wylądowali w Normandii i zajęli pozycje na kontynencie europejskim. Na froncie wschodnim Sowieci przekroczyli dawną granicę Polski już 6 stycznia 1944 roku i w sierpniu zatrzymali się na linii Wisły. Jednym z powodów zatrzymania ofensywy był wybuch Powstania Warszawskiego 1 sierpnia 1944 roku. Bez pomocy radzieckiej upadło ono po 63 dniach.
2 maja 1945 roku wojska Sowieckie z pomocą 1 i 2 Armii Wojska Polskiego sforsowały fortyfikacje na Odrze i wkroczyły na terytorium Nazistowskich Niemiec. Już 30 kwietnia Adolf Hitler popełnił samobójstwo. 7 maja została podpisana kapitulacja wojsk hitlerowskich na froncie zachodnim, a dzień później, po zajęciu Berlina, to samo stało się na froncie wschodnim. Oficjalnie działania wojenne zakończyły się 2 września 1945, kiedy po zrzuceniu dwóch bomb atomowych przez Amerykanów, skapitulowała faszystowska Japonia.
II wojna światowa w liczbach
Drugą wojną światową dotknięta została populacja prawie całego świata. Konflikt zbrojny toczył się na każdym kontynencie poza Ameryką Południową, a w działaniach wojennych brali udział żołnierze z każdego zakątka globu. Szacuje się, że działaniami wojennymi w jakiś sposób zostało dotknięte około 1,7 miliarda osób, czyli prawie 75% ówczesnej populacji. W wojnie walczyło prawie 110 milionów żołnierzy, z czego około 25 milionów zginęło.
Druga wojna światowa była dotychczas najbardziej krwawym konfliktem w historii ludzkości, konfliktem, który pochłonął miliony żyć ludzkich - zarówno żołnierzy, jak i cywilów. Według szacunków w wyniku działań wojennych zmarło od 50 do 80 milionów osób, co wynosiło około 3% ówczesnej populacji. Populacja Polski w tych latach uszczupliła się aż o około 5,5 miliona osób - zmarłych w działaniach wojennych, w wyniku represji Nazistowskich, oraz w czasie Holocaustu. Łącznie było to prawie 17% populacji Polski sprzed wojny.
Jedną z najstraszniejszych zbrodni w historii ludzkości jest bez wątpienia Holocaust, czyli plan systematycznego wymordowania i eksterminacji ludności żydowskiej. Szacuje się, że przed wojną na terenie Europy zamieszkiwało około 7,5 miliona Żydów. W czasie Holocaustu 5,7 milionów z nich zostało zabitych - większość w obozach koncentracyjnych założonych przez Hitlerowców na terenie Polski. W tym samym czasie w obozach koncentracyjnych Naziści pozbywali się też ludności Romskiej, niepełnosprawnych, homoseksualistów, Serbów, duchownych rzymskokatolickich i innych nieodpowiadających im osób. Łącznie szacuje się, że w wyniku zorganizowanych prześladowań nazistowskich straciło życie 10-11 milionów ludzi.
II wojna światowa - ciekawostki
Wojna niesie ze sobą wiele historii i tajemnic. Niektóre rozwikływane są dopiero po latach, a o niektórych po prostu zapominamy. O niektórych zaskakujących zwrotach akcji i decyzjach w okresie tego konfliktu warto pamiętać. Oto one:
- W czasie II wojny światowej bratanek Adolfa Hitlera służył w wojsku. Jednak nie było to wojsko nazistowskie! Służył on w amerykańskiej marynarce wojennej. William Hitler przed wojną z rodzicami wyemigrował do USA i tam zaciągnął się do wojska.
- Pierwsza bomba zrzucona na Berlin w 1945 roku zabrała tylko jedno istnienie. Nie był to też żaden niemiecki gwardzista - zabiła ona słonia w berlińskim zoo
- W latach 1939-45 Polska wypowiedziała wojnę tylko jednemu państwu. O dziwo nie były to ani Hitlerowskie Niemcy, ani Włochy czy ZSRR - te konflikty zostały rozpoczęte nieoficjalnie. Jedynym państwem, z którym byliśmy w stanie wojny, była Japonia, której wypowiedziano wojnę po ataku na Pearl Harbor! Deklaracja wojny nie została wtedy przyjęta, dlatego też nie podpisano później aktu pokojowego, ale niektórzy są przekonani, że oznacza to, iż nadal jesteśmy w stanie wojny z Japonią!
- W kwietniu 1945 roku Naziści zorganizowali swoją własną eskadrę kamikadze! W akcie desperacji mieli oni nadzieję, że ten sposób prowadzenia ataków będzie miał wystarczająco mocny wpływ na morale przeciwnika, aby zatrzymać ofensywę aliantów.
ZOBACZ TAKŻE NA PIKIO.PL:
- Nie żyje ważna postać. Każdy z nas zawdzięcza mu bardzo wiele
- Niemiecki dziennik pisze o "polskich obozach zagłady". Ambasada RP interweniuje
- Kończy się pewna epoka. Odeszła ceniona bohaterka
- 12 wstrząsających zdjęć z okupowanej Polski
- Nie żyje bohater walki o wolną Polskę. Zdążył odprowadzić wnuczkę do ślubu